હનુમાન ચાલીસા
Also read in Telugu / Punjabi / Malayalam / Tamil / Kannada / Marathi / English / Hindi
હનુમાન ચાલીસામાં ભગવાન હનુમાનને સમર્પિત ચાલીસ શ્લોક છે. મહાન સંત શ્રી ગોસ્વામી તુલસીદાસજીએ આ ભક્તિમય સ્તોત્ર લખ્યું છે, જે ભગવાન હનુમાન પ્રત્યેના તેમના અગાધ પ્રેમ અને વિશ્વાસનું પ્રતિબિંબ છે. તે હિંમત, અડગ વફાદારી અને શક્તિના કાલાતીત સ્ત્રોત તરીકે સેવા આપે છે.
મનને શાંત કરવા ઉપરાંત, દરરોજ હનુમાન ચાલીસાનો પાઠ કરવાથી વ્યક્તિના જીવનમાંથી નકારાત્મકતા દૂર થાય છે અને તેની જગ્યાએ શાંતિ અને આશાવાદ આવે છે.
દોહા
શ્રી ગુરુ ચરણ સરોજ રજ નિજમન મુકુર સુધારિ ।
વરણૌ રઘુવર વિમલયશ જો દાયક ફલચારિ ॥
બુદ્ધિહીન તનુજાનિકૈ સુમિરૌ પવન કુમાર ।
બલ બુદ્ધિ વિદ્યા દેહુ મોહિ હરહુ કલેશ વિકાર ॥
ચૌપાઈ
જય હનુમાન જ્ઞાન ગુણ સાગર ।
જય કપીશ તિહુ લોક ઉજાગર ॥ 1 ॥
રામદૂત અતુલિત બલધામા ।
અંજનિ પુત્ર પવનસુત નામા ॥
મહાવીર વિક્રમ બજરંગી ।
કુમતિ નિવાર સુમતિ કે સંગી ॥
કંચન વરણ વિરાજ સુવેશા ।
કાનન કુંડલ કુંચિત કેશા ॥
હાથવજ્ર ઔ ધ્વજા વિરાજૈ ।
કાંથે મૂંજ જનેવૂ સાજૈ ॥
શંકર સુવન કેસરી નંદન । [શંકર સ્વયં]
તેજ પ્રતાપ મહાજગ વંદન ॥
વિદ્યાવાન ગુણી અતિ ચાતુર ।
રામ કાજ કરિવે કો આતુર ॥
પ્રભુ ચરિત્ર સુનિવે કો રસિયા ।
રામલખન સીતા મન બસિયા ॥
સૂક્ષ્મ રૂપધરિ સિયહિ દિખાવા ।
વિકટ રૂપધરિ લંક જલાવા ॥
ભીમ રૂપધરિ અસુર સંહારે ।
રામચંદ્ર કે કાજ સંવારે ॥
લાય સંજીવન લખન જિયાયે ।
શ્રી રઘુવીર હરષિ ઉરલાયે ॥
રઘુપતિ કીન્હી બહુત બડાયી (ઈ) ।
તુમ મમ પ્રિય ભરત સમ ભાયી ॥
સહસ્ર વદન તુમ્હરો યશગાવૈ ।
અસ કહિ શ્રીપતિ કંઠ લગાવૈ ॥
સનકાદિક બ્રહ્માદિ મુનીશા ।
નારદ શારદ સહિત અહીશા ॥
યમ કુબેર દિગપાલ જહાં તે ।
કવિ કોવિદ કહિ સકે કહાં તે ॥
તુમ ઉપકાર સુગ્રીવહિ કીન્હા ।
રામ મિલાય રાજપદ દીન્હા ॥
તુમ્હરો મંત્ર વિભીષણ માના ।
લંકેશ્વર ભયે સબ જગ જાના ॥
યુગ સહસ્ર યોજન પર ભાનૂ ।
લીલ્યો તાહિ મધુર ફલ જાનૂ ॥
પ્રભુ મુદ્રિકા મેલિ મુખ માહી ।
જલધિ લાંઘિ ગયે અચરજ નાહી ॥
દુર્ગમ કાજ જગત કે જેતે ।
સુગમ અનુગ્રહ તુમ્હરે તેતે ॥
રામ દુઆરે તુમ રખવારે ।
હોત ન આજ્ઞા બિનુ પૈસારે ॥
સબ સુખ લહૈ તુમ્હારી શરણા ।
તુમ રક્ષક કાહૂ કો ડર ના ॥
આપન તેજ સમ્હારો આપૈ ।
તીનોં લોક હાંક તે કાંપૈ ॥
ભૂત પિશાચ નિકટ નહિ આવૈ ।
મહવીર જબ નામ સુનાવૈ ॥
નાસૈ રોગ હરૈ સબ પીરા ।
જપત નિરંતર હનુમત વીરા ॥
સંકટ સે હનુમાન છુડાવૈ ।
મન ક્રમ વચન ધ્યાન જો લાવૈ ॥
સબ પર રામ તપસ્વી રાજા ।
તિનકે કાજ સકલ તુમ સાજા ॥
ઔર મનોરથ જો કોયિ લાવૈ ।
તાસુ અમિત જીવન ફલ પાવૈ ॥
ચારો યુગ પ્રતાપ તુમ્હારા ।
હૈ પ્રસિદ્ધ જગત ઉજિયારા ॥
સાધુ સંત કે તુમ રખવારે ।
અસુર નિકંદન રામ દુલારે ॥
અષ્ઠસિદ્ધિ નવ નિધિ કે દાતા ।
અસ વર દીન્હ જાનકી માતા ॥
રામ રસાયન તુમ્હારે પાસા ।
સદા રહો રઘુપતિ કે દાસા ॥
તુમ્હરે ભજન રામકો પાવૈ ।
જન્મ જન્મ કે દુખ બિસરાવૈ ॥
અંત કાલ રઘુપતિ પુરજાયી ।
જહાં જન્મ હરિભક્ત કહાયી ॥
ઔર દેવતા ચિત્ત ન ધરયી ।
હનુમત સેયિ સર્વ સુખ કરયી ॥
સંકટ ક(હ)ટૈ મિટૈ સબ પીરા ।
જો સુમિરૈ હનુમત બલ વીરા ॥
જૈ જૈ જૈ હનુમાન ગોસાયી ।
કૃપા કરહુ ગુરુદેવ કી નાયી ॥
યહ શત વાર પાઠ કર કોયી । [જો]
છૂટહિ બંદિ મહા સુખ હોયી ॥
જો યહ પડૈ હનુમાન ચાલીસા ।
હોય સિદ્ધિ સાખી ગૌરીશા ॥
તુલસીદાસ સદા હરિ ચેરા ।
કીજૈ નાથ હૃદય મહ ડેરા ॥
દોહા
પવન તનય સંકટ હરણ – મંગળ મૂરતિ રૂપ્ ।
રામ લખન સીતા સહિત – હૃદય બસહુ સુરભૂપ્ ॥
વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
હનુમાન ચાલીસા એ ૪૦ શ્લોકોનું સ્તોત્ર છે, જે તુલસીદાસ દ્વારા લખાયું છે. તે હનુમાનજીના પરાક્રમ, ભક્તિ અને મહિમાને આદર આપે છે.
હનુમાન ચાલીસાને શક્તિ, સાહસ અને મનની શાંતિ માટે ખૂબ જ પ્રભાવી માનવામાં આવે છે. તે જીવનની અડચણો દૂર કરવા અને હનુમાનજીના આશીર્વાદ મેળવવા માટે ઉપયોગી છે.
ચાલીસા એટલે તે શ્લોકોનો સ્તોત્ર, જે ૪૦ છંદોમાં લખાયેલો હોય. હનુમાન ચાલીસાના દરેક છંદ હનુમાનજીના જીવન અને ગુણોને દર્શાવે છે.
તે ચિંતાઓ દૂર કરે છે અને આત્મવિશ્વાસ વધારવા મદદ કરે છે.
નકારાત્મક ઉર્જા દૂર કરવામાં મદદરૂપ થાય છે.
તે ભક્તિ અને શક્તિ વધારવા માટે શ્રેષ્ઠ છે.
હા, હનુમાન ચાલીસા કોઈ પણ વ્યક્તિ પઢી શકે છે. તે ધાર્મિક મર્યાદાઓથી પર છે અને દરેક માટે અનુકૂળ છે.
આ શ્રેષ્ઠ સમય સવારે અથવા સાંજના સમયનો છે. મંગળવાર અને શનિવાર ખાસ શુભ માનવામાં આવે છે, પરંતુ તમે કોઈપણ સમયે પઠન કરી શકો છો.
કોઈ ખાસ નિયમો નથી, પરંતુ શાંતિપૂર્ણ મનથી પવિત્ર સ્થાને અને પૂજ્ય ભાવ સાથે પાઠ કરવો શ્રેષ્ઠ છે.
હનુમાન ચાલીસા ભય દૂર કરે છે, સમસ્યાઓ હલ કરે છે, અને મનને સકારાત્મક ઉર્જા સાથે ભરવા માટે પ્રભાવી છે.
સરેરાશ ૭ થી ૧૦ મિનિટમાં આ પાઠ પૂર્ણ થાય છે, જે રોજના સમયમાં સરળતાથી ઉમેરી શકાય છે.
તેની શીખો, જેમ કે હિંમત, ભક્તિ અને નિસ્વાર્થ સેવા, જીવનની દરેક મુશ્કેલી સાથે નિર્ભયતાથી સામનો કરવા પ્રેરિત કરે છે.